|
Kısaca 3G nedir ?
3. Nesil GSM Hizmetleri (3G ya da 3N) üçüncü nesil kablosuz telefon teknolojisilerine verilen genel addir. Ayni 1G ve 2G gibi, hücresel bir ag sistemi kullanir. 3G teknolojilerine örnek olarak Universal Mobile Telecommunications System (yani Evrensel Mobil Iletisim Sistemi) anlamina gelen UMTS verilebilir. Bunun yaninda Kuzey Amerika'da kullanilan CDMA2000 ve Japonya'da Freedom of Mobile Multimedia Access (Mobil Çoklu Ortam Erisimine Özgürlük) anlamina gelen FOMA standardlari da bir 3G teknolojisidir. UMTS klasik frekans veya zaman çoklu iletisim (multiple access) tekniklerinden prensip olarak cok farkli olan kod çoklu iletisim CDMA (Code Division Multiple Access) teknolojisini kullanir. Bir çesit daginik frekans (spread spectrum) teknigi olan bu teknolojide kullanicilar 5MHz genisligindeki ayni banttan haberlesirler. Her vericinin sinyali özgün bir yonga koduyla çarpilarak (bu kodun hizi 3.84Mchips/s) 5MHz genisligindeki spektruma yayilir. Alici da bu spektruma yayilmis sinyali ayni yonga koduyla çarparak veriyi elde eder. 3G'nin 2G'ye göre getirmis oldugu en büyük yenilik taban olarak alinan verinin ses degil sayisal veri olmasidir. Buna ek olarak, 3G sisteminde cihazlar bant genisligini sadece veri alisverisi sirasinda isgal ederler. Ilk örnekleri Japonya'da 1998 yilinda kullanima açilan bu teknoloji, 2003'ten itibaren Avrupa'ya da gelmistir.
3G Ne İşe Yarar?
3G sayesinde cep etlefonu, cep bilgisayari, tablet PC veya dizüstü bilgisayar üzerinden internete sürekli bir baglanti kurulabiliyor. 3G teknolojisi, daha yüksek güvenilirlik ve kalite, daha hizli veri iletimi ve daha fazla bant genisligi sunuyor. Bu sayede cep telefonu, bilgisayar ve 3G uyumlu diger mobil cihazlarla vidyo dahil her türlü veriyi gönderip almak mümkün oluyor. 384 kbps'ye ulasabilen veri iletim hizlari ile 3G, standart çevirmeli baglantiya göre yedi kat daha hizli.
3. Nesil cep telefonlari ile neler yapabilecegiz?
3G'nin gelisi ile birlikte cep telefonlarinda kullandigimiz internet hizi 20 kat artacak. 3G teknolojisi ile birlikte cep telefonlarinda megabitlerle ifade edilen baglantilara ulasabilecegiz. Bu sayede diledigimiz gibi internette gezinebilecegiz. 3. Nesil teknolojinin en büyük avantaji ise su anda kullandigimiz, GPRS tarifelerine göre indirme hizlarinin daha yüksek ve az maliyetli olmasi. 3G teknolojisi, cep telefonunda kullanilan çoklu ortam uygulamalarini arttiracak ve daha da zenginlesecek. Bunun yani sira yine cep telefonundan canli TV yayinlarini da izlemek mümkün olacak. Tabiki en çok merak edileni görüntülü konusma. Yüksek veri aktarim hizi sayesinde en uzaktaki yakinlarinizla dahi 3G standartina uygun konusmak mümkün.
Cep telefonunuzun 3G'ye uygun olup olmadigini belirten birkaç özellik bulunuyor. Bunlarin en belirginlerinden biri, ekranin oldugu tarafta ikinci bir dahili VGA kameranin olmasi. Bu sayede telefon görüsmesi yaparken cep telefonunuzun ekranindan telefon görüsmesi yaptiginiz kullaniciyi görebiliyor ayni zamanda sizin görüntünüzü de karsi tarafa iletiyorsunuz. Bunun yani sira HSDPA (High Speed Downlink Packet Access), yani yüksek hizda veri indirme teknolojisi cep telefonunuzda bulunmali. UMTS'de cep telefonunuzda bulunmasi gereken standartlardan biri olmali. Cep telefonunuzda TV izleyeceginizi düsünürseniz genis ekrana sahip bir cep telefonu ilk tercihiniz olmali. Ayni zamanda görüntülü konusmalarinizi gerçeklestireceginiz için ekran çözünürlügü de bir hayli önem tasiyor. Ikincil kamera yani VGA kameranizin çözünürlügünün yani sira görüntülü sohbetlerde karsi tarafa daha akici bir görüntü verebilmek çiin kameranizin fps degeri de bir hayli önem tasiyor.
VGA kameranizin 352x288 çözünürlükte 30 fps hizini desteklemesi, 3G cep telefonlari için son derece yeterli bir ölçüt. Bir diger konu ise internet hizinin artmasi ile birlikte cep telefonunuzda dosya transfer hizinin artacagi. Bu yüzden SD kart destegi ile arttiraliben depolama alanina sahip bir cep telefonu tercih edilmeli. Son olarak bataryasinin uzun süre dayanmasi da önemli bir husus.
Avantajlari
3G'nin getirmis oldugu birçok yenilik vardir:
- Mesajlasma, internet erisimi ve yüksek hizda çoklu ortam haberlesme destegi
- Gelismis hizmet kalitesi
- Gelismis pil ömrü
- Konumlandirma hizmetlerinin saglanmasi
- Isletim ve bakim kolayligi
- Mevcut sebekelerle birlikte çalisabilirlik, 2G'ye dolasim saglayabilme
- Mevcut sebekelere geriye dogru uyum saglayabilme, düsük kurulum maliyeti
- Gelismis güvenlik yöntemleri sayesinde mobil ticarete ortam saglayabilme
- Görüntülü konusmayi da saglar
- Son Kullanici açisinda y o u t u b e hesabiniza direk vidyo gönderimi ve paylasimi
- 4 saatte indirilen 700 MB'lik Divx bilgisi 1 saatte indirilecek (2 mbit hiz)
Gelistirmeler
Ilk tasarimlarda islemci hizi gerekliligini düsük tutmak adina kullanilan basit algoritmalar yüzünden hiz düsük kalmakta ve daha da kötüsü gidilen hiza göre degisebilmektedir. Bu soruna çözüm olmasi açisindan HSDPA (Ingilizce High Speed Downlink Packet Access, yani Yüksek Hizli Veri Pakedi Indirme Imkani) ve HSUPA (Ingilizce High Speed Uplink Packet Access, yani Yüksek Hizli Veri Pakedi Yükleme Imkani) teknolojileri yaratilmistir. Bu teknolojiler sayesinde ortalama transfer hizi gidilen hizdan bagimsiz olarak indirme ve yüklemede saniyede 1 mbit civarlarinda olmaktadir. Ayni ilk nesil 3G'de oldugu gibi, HSDPA da ilk Japonya'da kullanima açilmistir.
Sorunlar
3G, her ne kadar bant genisligini verimli kullanmak ve "tikanma"nin önüne geçmek için tasarlanmis olsa da radyo emisyonu için çok gelistirilmemis algoritmalar kullanmaktadir. Bunun sonucu olarak 3G cihazlar gidilen hiz ve ortam kosullarina göre veri transfer hizini degistirirler:
- 0 ile 40 km/saat arasinda, 3G'nin teorik hizi saniyede 2 mbit civarindadir.
- 40 ile 120 km/saat arasinda, 3G'nin veri alisveris hizi saniyede 386 kbit'e geriler.
- Yaklasik 360 km/saat hizin ötesine çikilinca, 3G verinin aktarilmasinda ciddi sorunlar yasamaya baslayabilir.
- Kullanilan modülasyon teknigi cep telefonlarinda dogrusalligi yüksek RF güç yükselteçlerinin kullanilmasini zorunlu kilmistir. Bu da genelde telefonun en çok akim çeken ve verimliliginin pil ömrüne direkt etkisi olan güç yükselteçlerinin düsük verimle kullanilmasina ve özellikle ilk nesil telefonlarin pil ömürlerininin kisa olmasina neden olmustur.
Buna ek olarak, 3G ile birlikte kullanilan frekans bandi 2100 / 2400 Mhz civarlarina çekilmistir. Eger 900 Mhz GSM standardina göre karsilastirirsak, bu degisiklik kapsama alaninin dokuz kata kadar küçülmesi anlamina gelmektedir! Dolayisiyla sehirlerde binalar, açik alanlarda ise alanin büyüklügü yüzünden 3G kapsama alani dar kalmaktadir.
Bu iki sorunun çözümü için 4G teknolojisi planlanmaktadir.
3G MI? STANDART INTERNET MI?
3G ile evde kullanilan bilgisayarlar ile internete baglanmak mümkün. Internete 3G ile baglamak uygun olur mu? Bunun cevabi kullanim amacina göre degisiyor. Anlik ya da kisa islemler için 3G'nin erisim hizi ve erisim kolayligi daha uygun olabnilir. Ancak uzun süreli olarak internette kalmak ya da büyük veri indirimi için 3G'nin maliyeti yüksek.
Neden farkli lisans tipleri var?
Tüm kablosuz cihazlar iletisim kurarken bir frekans kullaniyor. Frekansin yüksek olmasi, haberlesme sirasinda daha az veri kaybinin yasanmasi ve daha iyi iletisim anlamina geliyor. Kapali alanlarda veri aktariminda hiz kaybi ve kesinti orani azaliyor. Bunun yaninda frekansin ne kadar yüksek olursa, veri aktarim hizi o kadar iyi ve kesintisi de o kadar az oluyor. Buna göre A tipi lisans almaya hak kazanan sirket, 45 Mhz üzerinden haberlesmesini saglayacak. B tipi lisansta frekans hizi 35 Mhz, C tipi lisanstaysa 30 Mhz olacak.
Örnegin bir mobil cihazla 700 MB büyüklügünde ve DivX formatindaki sinema filmi, yaklasik alti saatte indirilirken, 3G ile yaklasik 13 dakikada indirilecek. 3G teknolojisi görüntülü görüsme, görüntülü haber, cep telefonunda televizyon gibi uygulamalara izin verecek. Bunun disinda mobil ofis hizmetleri, hastaliklarin uzaktan teshis edilmesi, hastayi uzaktan izleme gibi uygulamalar da hayatimizdaki yerini alacak. Önümüzdeki yillarda saglik servisleri, mobil egitim hizmetleri, daha gelismis mobil devlet hizmetleri, akilli ev gibi uygulamalarin dünyada 3G abonelerinin sayisini yüzde 64 oraninda artirmasi öngörülüyor.
ÇİN MALI 3G TELEFONLARA DİKKAT
Cepten görüntülü konuşma ve hızlı internet imkanı sunan 3. Nesil (3G) telefonlarda bu tuzağa düşmeyin.
Ucuz olduğu için talep gören Çin malı telefonlar aboneleri mağdur ediyor. 3G'ye uyumlu diye açık pazarlarda satılan Çin malı cep telefonları aslında sistemi desteklemiyor. Bu telefonlar, açık pazarlarda satıldığı için iadesi de mümkün olmuyor.
İstanbul Tahtakale, Beyazıt Meydanı ve Doğubank İşhanı'nda satılan Çin malı cep telefonları, 'modem ve yazılım yüklenerek, 3G'ye uyumlu hale getirilebilir' vaadiyle vatandaşlara satılmak isteniyor. Tüketiciler telefonlara teknik ya da yazılımla ilgili bir eklentinin yapılamadığını teknik servislerde öğreniyor. Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Yönetim Kurulu Üyesi Caner Özgül, Çin malı telefonların, sonradan yazılım yüklenmeye elverişli olmadığının altını çiziyor.
3G sisteminin bir özellik olduğunu ve bunun da telefonların kimi fiziksel özellikleri sayesinde kullanılabileceğini anlatan Özgül, yapılacak değişikliklerin istenileni vermeyeceğini ifade ediyor. Dizayn olarak telefonların Çinliler tarafından bire bir taklit edildiğine işaret eden Özgül, tüketicilerin almayı düşündüğü telefonun faturalı olup olmadığını kontrol etmelerini öneriyor. 3G'ye uyumlu cep telefonlarının fiyatları 300 liradan başlayıp 700 liraya kadar çıkıyor. Ancak, Çin malı telefonlar da sisteme uyumlu olmadıkları halde 150 ile 200 lira arasında değişen fiyatlarla satışa sunuluyor. Ön yüzünde kamera olup, 3G uyumlu diye piyasaya sunulan telefonlar, 3G mobil sistemini desteklemiyor. Durum böyle olunca hızlı internet, görüntülü konuşma ve dosya aktarımı imkânsız hale geliyor.
Cep telefonu bayileri de 3. Nesil'e uyumlu telefon almak isteyenlerin ürünün tüm detaylarına bakması gerektiğine dikkat çekerek, vatandaşları uyarıyor: "Ön tarafında kamerası bulunan her cep telefonu, 3G sistemine uyumlu değil." Çin malı telefonlarda 3G desteği dışında GPRS bağlantılarının bile olmadığını vurgulayan bayiler, ucuz diye alınan Çin malı telefonların kısa süre sonra bozulduğuna da işaret ediyor.
GPRS operatör bayileri ise 3G sisteminin hizmet vermeye başladıktan sonra birçok kullanıcının kendilerine Çin malı cep telefonlarıyla gelip, sistemden faydalanmak istediklerini söylüyor. Ancak telefonlarında sistemi destekleyecek teknik ve yazılım özelliği bulunmadığı için kullanıcıların bu talebi yerine getirilemiyor. Operatör bayileri, 3G sisteminin kaldırabilecek özelliğe sahip olmayan telefonlarla sistemden yararlanmasının imkânsız olduğunun altını çiziyor.
