BRASTİKLİ AZİZ AĞA
Erzincan yöresinin ünlü halk kahramanı. Mangal gibi yüreği olan bir kartal. Ülkesini parçalamak isteyenlere karşı savaşan bir silahşör. Yıllarca hep düşmanlarını titreterek yaşamış yiğit bir adam. Aziz Ağa 1852 yılında Erzincan'ın Kemah ilçesine bağlı Brastik köyünde dünyaya gelir. Babası Gülabi aşireti reisi Değirmenci Halil Ağa, annesi ise Gülabi aşiretinden Hanım Ağa'dır. Üçü erkek biri kız olan dört çocuklu bir ailenin en büyük çocuğudur. Aziz Ağa daha küçükken çok girişken hareketleriyle o çevrede herkesin dikkatini çeker. Hatta o çevredeki bazı insanlar Aziz Ağa'nın üzerinde azrail tüyü olduğuna inaniyordu. Yani çok cesur bir çocuktu. Aziz Ağa ileride büyüyüp çok atılgan bir delikanlı olunca da artık babası Halil Ağa'nın değirmeninde çalışmaya başlar. Eskiden değirmenci deyince akan sular dururdu. O zaman değirmeni olan bir zat kendisini dünyanın en zengin adamlarından birisi sayardı. Havasından forsundan geçilmezdi, hiç kimse yanında konuşamazdı. İşte o zamanlar bu değirmenin sahibi Brastik'in otoritesi Halil Ağa ve çocuklarıydı.
Halil Ağa'nın oğulları içinde Aziz Ağa çok cesurdu. Daha küçük yaşlarda ata binmeye ve silah kullanmaya başlamıştı. O çevrede herkes Aziz Ağa'yı görmüştü. İşte o zaman Brastik köyünde böyle yiğit bir adam yetişmişti. Aziz Ağa daha 17 yaşında genç bir delikanlıyken Erzincan'da ünlü bir Tüccarı bıçakla ağır yaraladığı için hapse düşer. Ondan sonra o yörede herkes Aziz Ağa'yı tanımaya başlar. Aziz Ağa hapise düştükten sonra orada Halil Ağalar Nam-ı diğer "Mirveyisler" ile Kerezoğulları arasında bir olay çıkar. Onların en namlı adamı olan Kerezoğlu Hüseyin orada çeşmeye giden Hanım Ağa'yı çok kötü bir şekilde döver. O zaman bu olay yüzünden iki kabile arasındaki gerginlik iyice artmış ve orada herkes heyecanla Aziz Ağa'nın hapisten çıkacağı günü bekliyordu. En sonunda Aziz Ağa kısa bir süre sonra hapisten çıkar. Aziz Ağa bu olayı duyunca çok üzülür. Günlerce hep onu düşünür. Aziz Ağa orada oturan babasına aynen şöyle der; "Baba sen o çakalı bana bırak. Ben bunun intikamını ondan çok kötü alacam." O zaman daha 18 yaşında olan Aziz Ağa, Kerezoğlu Hüseyin'i Brastik'in meydanında delik deşik ederek öldürür. İşte bu Aziz Ağa'nın ilk büyük olayıdır. Aziz Ağa bu olaydan sonra o yörede çok büyük nam yapar.
Aziz Ağa'nın annesi Hanım Ağa'yı gençliğinde hem Brastikli Halil Ağa hem de Palangalı İbiş Ağa istemiş. Hanım Ağa, Brastikli Halil Ağa'yla evlenmiş. Halil Ağa'dan üç oğlu ve bir kızı olmuş. Aradan yıllar geçtikten sonra bir gün Halil Ağa çok ağır hastalanır ve artık daha ölmek üzereyken Palangalı İbiş Ağa birkaç defa Brastik köyüne gider. O zaman Halil Ağa'nın içine bir şüphe düşer ve oğlu Aziz Ağa'yı çağırarak ona aynen şöyle der; "Bak oğlum ben artık ölmek üzereyim. Ben ölünce annen bizim köyde kiminle evlenirse evlensin hiç karışma, kimi alırsa alsın sakın dokunma ama Palangalı İbiş Ağa'yı alırsa her ikisini de vur yoksa hakkımı sana helal etmem." Halil Ağa ölünce Aziz Ağa'nın annesi Hanım Ağa bir müddet sonra gider Palangalı İbiş Ağa'yla evlenir. Aziz Ağa babasının vasiyeti üzerine bir gün akşam yanına köyden can arkadaşları Milis ve Süleyman'ı da alarak Palanga'ya gider. Bunlar İbiş Ağa'nın etrafı yüksek duvarlarla çevrili iki katlı evinin önüne gelirler ve orada birbirlerinin omuzlarına basarak o yüksek duvarı aşarlar. Sonra üçü birden kapıya dayanarak zorla içeri girerler. İbiş Ağa o esnada hemen tüfeğine sarılır ama Aziz Ağa hemen ondan daha önce davranarak ona tam yedi tane kurşun sıkar ve onu orada öldürür. Ondan sonra Aziz Ağa'nın annesi Hanım Ağa orada hemen kendisini Aziz Ağa'nın önüne atar ve ona "Aziz ne olur beni sütüme bağışla" der. Aziz Ağa önce annesine kıyamaz ancak arkadaşları ona babasının vasiyetini hatırlatınca en sonunda orada çeker annesini de vurur. O zaman bu olay için "Erzincan'da Bir Kuş Var" isimli bir türkü yazılmıştır. Bütün bu olaylardan sonra Aziz Ağa'ya idam cezası verirler. Ancak jandarma bir türlü Aziz Ağa'yı yakalayamaz. Ondan sonra Aziz Ağa'ya özel bir operasyon yaparlar. En sonunda Aziz Ağa'yı Kepir Yaylası'nda yakalayarak gözaltına alırlar. Oradan da Erzincan Jandarma Karakolu'na götürerek nezarete atarlar. Ancak Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa olayın tahkikatını Jandarma Komutanı'nın elinden alarak Aziz Ağa'yla irtibata geçer.
O zaman ülke çok zor bir durumdaydı. Doğunun sınırtaşı Erzurum'da "Pastırmacıyan" tehlikesi vardı. Erzurum'da halk arasında "Pastırmacı" lakabıyla tanınan Kaçatur Pastırmacıyan örgütlediği Ermeni militanlarıyla Erzurum'da terör estiriyordu. Her yerde katliamlar yaptırmaya başlamıştı. Hiçbir güç Kaçatur Pastırmacıyan'la baş edemiyordu. İşte böyle zor bir dönemde Türk Devleti'nin Aziz Ağa'ya ihtiyacı vardı. Ermenilerin tarihte bağımsızlık elde ederek kurmuş oldukları Ermeni Devletleri'nin yaşadığı bölgelerde Doğu Anadolu ve Kafkasya'da yeniden bir Ermeni Devleti kurma amacı doğrultusunda düzenledikleri faaliyetlerin en önemlisi 1872 yılında Kaçatur Pastırmacıyan liderliğinde Erzurum'da gerçekleşir. O zaman Anadolu'da yaşayan Ermeniler en çok Erzurum bölgesinde faaliyet göstermekteydiler. Erzurumlu en ünlü ailenin reisi olan Kaçatur Pastırmacıyan Ticaret alanındaki yetenekli girişimleriyle Erzurum'da çok büyük toprak sahibi ve şehrin en öne çıkan zengin şahsiyetlerinden birisi olur. Ondan sonra "Osmanlı Sultanı'nın Koruması" sıfatıyla (Efendi) ünvanını alarak Osmanlı Devleti'nde adeta bir hükümdar gibi her yere hükmetmeye başlar. Osmanlı'da herkes ona "Kaçatur Efendi" der. Erzurum'da Köprüler, kiliseler, hanlar, hamamlar inşa ettirir, fakir ve tutuklulara yardım eder. Osmanlı Devleti'nde çok söz sahibi olan Kaçatur Pastırmacıyan iyice güçlendikten sonra Rusya'nın desteğini de alarak Erzurum'da Ermeni çeteleri kurar ve orada masum Türk halkını katlettirmeye başlar. Erzurum'daki Ermeni kiliselerinin depolarına silah ve bombalar yerleştirerek oraları tam bir cephaneliğe çevirir. Ermenilerin ayinlerinde yaptığı konuşmalarda sürekli "Ermeni kilisesi, Ermeni milletinin kilise tarafından can verilen ruhunun yeniden dünyaya gelmek için yaşadığı vücuttur." diyerek oradaki Ermenileri bu ayaklanmaya katılmaya çağırır. Onlara en büyük hayallerinin Doğu Anadolu'da büyük bir Ermeni Devleti kurmak olduklarını söyler. Gez köyündeki Surp Minas kilisesini teftiş etmek isteyen Erzurum Valisi Mustafa Sıtkı Paşa'ya kilisenin kapısında bir tokat atarak onu hemen oradan kovar. Şehirde hep silahlı korumalarıyla dolaşır. Orada devamlı katliamlar yaptırır. En sonunda koskoca Osmanlı Devleti bu adamla baş edemez. Artık mutlaka birisinin gidip Erzurum'da Pastırmacıyan'ı vurması gerekiyordu. Erzurum Valisi Mustafa Sıtkı Paşa taa Erzurum'da Aziz Ağa'nın namını duymuştu. Ona göre bu işi ancak Aziz Ağa yapabilirdi. Mustafa Sıtkı Paşa, Aziz Ağa'ya gidip orada Pastırmacıyan'ı vurduğu takdirde tüm suçlarının af edileceğini söylüyordu. Bu paşanın, Aziz Ağa'ya teklif ettiği görev şuydu; "Yaklaşık iki yıldır Erzurum'da işgal hareketini başlatıp katliamlar yaptıran ve orada tam on tane özel silahlı korumalarıyla dolaşan Kaçatur Pastırmacıyan'ı vurmaktı." Aziz Ağa o kadar tehlikeli olduğu halde hemen bu görevi kabul ediyordu. İşte ülkesi için Eylül 1872 tarihinde daha 20 yaşında genç bir delikanlıyken o can yoldaşım dediği kıratına binerek tek başına Erzurum'a gidip orada tam on tane korumasının içinde Kaçatur Pastırmacıyan'ı tek kurşunla öldürür ve o ateş çemberinde Yüce Tanrı'nın bir mucizesiyle kıratının sayesinde kurtulur. O zaman Osmanlı'daki bütün gazeteler Aziz Ağa'nın yaptığı bu kahramanlığı manşetten veriyordu. Ülkede herkes Aziz Ağa'yı konuşuyordu.
Aziz Ağa Erzurum'da tek başına bir destan yazmıştı. Orada Büyük Ermenistan rüyasına son vermişti. Yıllar sonra Erzurumlu Hasip Efendi bu olayı şöyle anlatacaktı; "Kaçatur Pastırmacıyan yaklaşık iki yıldır Erzurum'da hep terör estiriyordu. Orada devamlı katliamlar yaptırmaya başlamıştı. Her gün köylerde cenazeler kaldırılıyordu. İnsanlar hep korku içinde yaşıyordu. O zaman bir akşam üstü Pastırmacıyan'ın emrindeki Ermeni çeteleri her tarafı yakıp yıkmaya ve önlerine çıkan bütün masum insanları katletmeye başlamışlardı. Herkes onların önünden kaçmaya çalışıyordu. Türkler korkudan hep şehir dışına çıkmışlardı. Bir gün akşama doğru Pastırmacıyan'ın konağının bulunduğu Erzurum Pazarı'nda bir kıratlı hızla kaçıyordu. Arkasından Ermeni kuvvetleri yaylım ateşi açıyorlardı. Uzaktan bakınca sanki kıratın üzerinde hiç kimse yokmuş gibi görünüyordu. O kıratlı oradan tam uzaklaştıktan sonra birden kendisini doğrultarak tekrar kıratına bindi ve hemen yoluna devam ederek gözden kayboldu. Ondan sonra Pastırmacıyan'ın öldürüldüğünü duyduk. Ertesi gün Valimiz Mustafa Sıtkı Paşa o kıratlının Brastikli Aziz Ağa olduğunu açıkladı. Bu olaydan sonra Pastırmacıyan'ın emrindeki bütün Ermeni çetelerinin hepsi dağılmış ve Erzurum kurtulmuştu. Herkes tekrar şehre geri dönmüştü. Orada civara hakim bir tepede bulunduğum için bütün bu olayların görgü şahidi olmuştum." Bu olaydan bir süre sonra Pastırmacıyan'ın adamları Aziz Ağa'yı vurmaları için Karadenizli bir tetikçi tutarlar. O tetikçi iyice hazırlandıktan sonra hemen atıyla Erzincan'a gider ve orada bir Han'a yerleşir. Ondan sonra o gece orada kalıp Aziz Ağa'nın yerini öğrenir. Sabah olunca da hemen atıyla Brastik köyünün tam karşısındaki Kızılyazı denen yere gider ve orada tesadüfen Aziz Ağa'yla karşılaşır. Orada Aziz Ağa'ya "Ya hemşerim sen Aziz Ağa'yı tanır mısın" diye sorar. Aziz Ağa da, ona "Evet tanırım o aradığın Aziz Ağa benim" der demez, o tetikçi hemen Aziz Ağa'ya bir el ateş eder ama Aziz Ağa o anda hemen atının altına süzülüp o tetikçiye bir el ateş ederek onu da orada tek kurşunla öldürür. Aziz Ağa o tetikçiyi vurduktan sonra yıllarca hep değirmenle ilgilenir. Ama çok sinirli bir adam olduğu için yine de bazı olaylara karışmak zorunda kalır. Bir gün Brastik köyünün yakınındaki Maksutuşağı köyüne bağlı Kajeri mezrasında oturan bir kişi orada Gülabilerden bir kişiyle kavga edince Aziz Ağa hemen onları o mezradan kovar. Ondan sonra onlar gidip Erzincan ilinin Refahiye ilçesine bağlı Gölcük köyüne yerleşirler. Gölcük köyünde oturan o aileye orada "Aziz Ağa'nın Sürgünleri" derler. Yine bir gün Gözeler köyündeki Canbey aşiretinden bir kişi Erzincan'ın Kürt köyünde Gülabilerden bir kişiyi dövünce Aziz Ağa bu olayı duyar duymaz hemen kıratıyla Gözeler köyüne gider ve orada o kişiyi yakalar. Oradaki adamlar Aziz Ağa'ya; "Ne olur bizi af et" diye yalvarırlar. Aziz Ağa iyice sinirlendikten sonra onları aynen şöyle uyarır; "Bakın sizi ancak bir şartla af ederim. Bundan sonra Gülabilerin köpeğine bile taş atmiyacaksınız." Aziz Ağa 1882 yılında o yörede büyük bir olaya karışır. Eskiden o yörenin adamları hep odun satarak para kazanırlardı. Yazın odunları keser kışın götürüp şehirde satarlardı. Bir gün odun satmak Erzincan'a giden Brastikli bir kişi orada Perçençli üç kişiyle tartışır. Orada odun satan Perçençli kişiler tartıştıkları o Brastikli kişiyi çok kötü bir şekilde döverek hastanelik ederler. Aziz Ağa bu olayı duyunca çok sinirlenir. Günlerce hep onunla ilgilenir. Aziz Ağa o kişinin babasına; "Ben bunun bedelini onlara çok ağır ödetecem." diyerek orada adeta intikam yemini eder. Ondan sonra da hemen harekete geçer. Aziz Ağa bu olaydan sonra bir gün kıratıyla Perçenç köyüne doğru yola çıkar ve o üç kişiyi hemen köyün girişinde görür. Bunlar orada Aziz Ağa'yı görür görmez; "Hey Aziz Ağa geliyor hemen kaçalım" diye telaşa kapılırlar. Ondan sonra da hemen orayı terk ederek o taraftaki derin bir vadiye doğru kaçarlar. Aziz Ağa hemen onların peşinden giderek onları o derin vadiye kadar izler. Onlar biraz ilerledikten sonra hemen orada birikmiş olan meşe yapraklarının altına saklanırlar. Orada onları gören Aziz Ağa hemen çok büyük bir intikam hırsıyla oraya giderek o meşe yapraklarını yakar. Bu üç kişi orada yanarak çok feci şekilde can verirler.
1883 yılında o çevrede büyük bir soygun olur. Dereşoran köyünün Şoran mezrasında oturan ve "Haymatlos" yani (Vatansız) olarak bilinen Conolardan iki hırsız o çevredeki Kemah yolunda atlı bir postacıyı soyarlar. Ancak ondan sonra jandarma bir türlü onları yakalayamaz. En sonunda Erzincan Mutasarrıfı Hüseyin Paşa o iki soyguncuyu yakalatmak için Brastik köyüne giderek orada Aziz Ağa'dan yardım ister. Aziz Ağa bir akşam üstü kıratına binerek Dereşoran köyünün Şoran mezrasına gider ve oradaki Conolara o soyguncuların yerini sorar. Ancak onlar Aziz Ağa'nın kendilerini yakalamak için oraya geldiğini anlayınca hemen evlerini terk ederek o taraftaki daha önceden uzun süre saklandıkları mağaraya doğru kaçarlar. Conolar, Aziz Ağa'nın korkusundan akrabaları olan o soygunculara yardım edemezler. Aziz Ağa uzunca bir takipten sonra onları o saklandıkları mağarada yakalar. Ondan sonra onları zincirle bağlayarak götürüp Jandarma Komutanı'na teslim eder. Dereşoran köyünün Şoran mezrasını mesken tutan ve orada Devoğulları lakabıyla tanınan Çingenelerin Cono aşiretine mensup bu iki azılı soyguncu daha sonra Erzincan Mutasarrıfı Hüseyin Paşa'nın özel emriyle Sivas'taki bir bakır madenine götürülerek orada idam edilirler. Aziz Ağa çok sert bir adamdı. Hayatta hata affetmezdi. Aziz Ağa bir gün tarlada çalışırken orada tartıştığı kaynatası Kerezoğlu'nu tam yedi kurşunla öldürür. O akşam eve gidince eşi önünden kalkmaz. Aziz Ağa orada eline geçirdiği baltayla eşini de çok feci şekilde öldürür. Ondan sonra oradaki bütün Kerezoğulları'nı köyden kovar. Onların yerine de Tavginer köyünden Kıriçleri getirip yerleştirir. Aziz Ağa o kadar tehlikeli işleri atlattıktan sonra Balaban aşiretinden bir kızla evlenir ama yine de başı hiç beladan kurtulmaz. 1885 yılında Trabzonlu bir kişi çok sevdiği bir kızı kaçırıp Erzincan'a götürür. Ancak orada hiç kimse onlara yardım edemez. En sonunda yakalanacaklarını anlayınca gidip Brastik köyünde Aziz Ağa'ya sığınırlar. Olayı duyan Erzincan Jandarma Bölük Komutanı Yüzbaşı hemen onları yakalamak için Brastik köyüne gider. Ancak, Aziz Ağa orada her şeyi göze alarak onları Yüzbaşıya teslim etmez. Yüzbaşı, Aziz Ağa'ya; "O iki kişiyi hemen bize teslim et" deyince Aziz Ağa, ona şöyle bir cevap verir; "Burada benden üstün bir kişi var ona bir sorim bakim ne diyor." Aziz Ağa silahının lamlusunu kendi ağzına çevirir ve kendi kendine şöyle der; "Öl, öldür, teslim etme." Sonra tekrar Yüzbaşıya döner ve ona aynen şöyle der; "Onlar gelip bana sığınmışlar. Artık hiçbir güç onları benim elimden alamaz." Sonra Yüzbaşı, Aziz Ağa'ya şöyle der; "Tamam Aziz Ağa madem ki sen kabul etmiyorsun biz de bu işin üstüne daha fazla düşmüyoruz" diyerek o iki kişiyi alamadan oradan ayrılır. Ondan sonra Aziz Ağa o iki kişiye çok yardım eder. Önce onları bir eve yerleştirir ve ardından da köyün alt tarafında kendilerine bir tarla verir. Orada onların tarlasına "Lazın Tarlası" derler. Onlar Brastik'te iki yıl kaldıktan sonra tekrar Trabzon'a geri dönerler.
Aziz Ağa o yörede çok güçlenmişti. Tam yedi köye hükmediyordu. Garni köyünde çok büyük arazilerin sahibi olmuştu. Bazen kendisi de orada kalıyordu. Aziz Ağa'nın o yörede tam yedi köye hükmetmesi Kemahlı Sağıroğulları'nı çok tedirgin eder. O yörenin en zengin aşireti olan Sağıroğulları, Aziz Ağa'yı çekemezler. Aziz Ağa'ya diş geçiremeyince de 1887 yılında Dereşoranlı Kör Ahmetler'den yedi kişiyle anlaşıp ona çok kahpece bir plan yaparlar. Bunlar en sonunda Aziz Ağa'nın yanındaki hizmetçisi Cono Mustafa'yla da anlaşarak o çok kahpece planladıkları suikastı bir yaz akşamı gerçekleştirirler. Aziz Ağa hep gözleri açık yatarmış. İşte bunlar da tam o zaman vurmayı kararlaştırırlar. Aziz Ağa yatınca hizmetçisi Mustafa, Aziz Ağa'nın duvara astığı tüfeğini ve kılıcını alıp bunların hepsini birden içeri alır. Bu yedi kişi hepsi birden Aziz Ağa'ya tam yedi el ateş ederek hemen dışarı kaçarlar. Aziz Ağa aldığı yedi kurşun darbesiyle birden fırlar ve hemen elini bir tüfeğine atar ki tüfeği yok, sonra kılıcına bakar ki kılıcı da yok. En sonunda yastığının altına sakladığı silahını alıp hizmetçisi Mustafa'ya döner ona; "Ulan Mısto ne oldu" diyerek bir el ateş eder ve onu orada çok ağır bir şekilde yaralar. Ondan sonra da hemen o yedi kişinin arkasından gitmek için dışarı fırlar ancak daha fazla ileriye gidemeden orada merdivenlerin üzerine yığılarak çok yiğitçe can verir. Aziz Ağa'yı vuran bu yedi kişi o akşam hemen Dersim'e kaçarlar. Ancak orada hiçbir aşiret reisi bunları kabul etmez. Aziz Ağa'nın namını bilen Dersim halkı bunları dışlar. Orada gittikleri her yerde kovulan bu yedi kişi kışın çaresiz kalınca oradan Elazığ'a gitmek zorunda kalırlar. Fakat daha oraya varamadan Munzur Dağları'nda büyük bir çığ gelince bu yedi kişiden dördü orada çığın altında kalarak çok feci şekilde can verirler. Diğer üç kişi de Elazığ'a giderek orada izlerini kaybettirirler. Aziz Ağa öldürüldüğü zaman onun çok samimi bir dostu olan Milis, Aziz Ağa'nın ölümüyle ilgili olarak şöyle diyordu; "Aziz Ağa'nın en büyük hatası Dereşoranlı Conolardan iki soyguncuyu yakalayıp jandarmaya teslim ettikten sonra onların akrabası olan Cono Mustafa'yı yanında çalıştırmaya devam ettirmesidir. Bu büyük hatası da Aziz Ağa'nın hayatına mal olmuştur." Aziz Ağa'nın diğer bir samimi dostu olan Süleyman da yıllar sonra bir anısını şöyle anlatacaktı; "1887 yılının yaz ayında ben ve arkadaşım Milis köyden yaylaya gitmek üzere yola çıktık. Ben kendi atıma bindim, Milis ise Aziz Ağa'nın kıratına bindi. Oradaki mezarlığa doğru yaklaşınca Aziz Ağa'nın kıratı birden Milis'i üzerinden attı. Bizler bu ne yapıyor derken baktık hemen Aziz Ağa'nın kabrine gitti ve orada çöktü başını mezar taşlarının üstüne koydu, gözlerinden yaşlar geldi. İnanır mısınız bu olay hala gözümün önünden gitmiyor. Anlatırken böyle tüylerim diken diken oluyor. Aziz Ağa vefat edeli iki ay olmuştu. Ben ve Milis buna çok şaşırmıştık. Hayatımda ilk defa bir kıratın üzerindeki kişiyi atıp ölen eski sahibi için gözyaşı döktüğüne burada şahit oldum. Bu olay bizleri çok duygulandırmıştı."
İşte Aziz Ağa bu coğrafyanın çocuğuydu. Aziz Ağa'nın adı hala o coğrafyada yankılanmaya devam ediyor. 1887 yılında daha 35 yaşındayken çok kahpece bir suikastle hayatını kaybeden Aziz Ağa o yörede hep saygı ile anılır. O yöredeki insanlar hala her yaz gidip Aziz Ağa'nın Brastik'teki kabrini ziyaret ederler. Aziz Ağa orta boyluydu. Aynı kartal gibi gözleri vardı. Çok sert bakışlıydı. Aziz Ağa'nın ilk eşinden bir oğlu ve bir kızı olur. Oğlu babasının ölümünden sonra küçük yaşta ölür. Kızı Elif ise Erzincan'ın Kadağan köyüne gelin gider. Aziz Ağa'nın torunu Sırma da Brastik'te Aziz Ağa'nın yeğeni olan Halil Ağa ile evlenir. 1934 yılında soyadı yasası çıkınca Aziz Ağa'nın kabilesi Halil Ağalar "Sevindik" soyadını alırlar. Aziz Ağa'nın çok fedakar olan kız kardeşi Hanım, Aziz Ağa'nın kanlı gömleğini ölene kadar evinde saklar. Onun hatırasına sahip çıkar. Aziz Ağa öldürüldükten bir müddet sonra Sağıroğulları, Halil Ağa'nın tarihi değirmenini yakarlar. Ancak ondan sonra Aziz Ağa'nın akrabaları tekrar değirmeni yaptırırlar. Aziz Ağa çok sinirli bir adamdı. Hayatta haksızlığa tahammül etmezdi. O zaman herkes Aziz Ağa'dan çekiniyordu. Aziz Ağa o yöredeki Kemah Bey'i Sağıroğlu'nu bile tam etkisi altına almıştı. O yörenin en zengin adamı olan Kemah Bey'i Sağıroğlu bir gün Aziz Ağa'ya; "Senden çok güzel bir eşkiya olur." diye takılır. Bunun üzerine Aziz Ağa da o Kemah Bey'i Sağıroğlu'na; "Senden de çok güzel bir beygir olur." diye cevap vererek onu orada çok kötü bir şekilde bozar. Aziz Ağa o yörede aynı bir hükümdar gibiydi. Yıllarca hep düşmanlarını titreterek yaşamıştı. O yörede herkes Aziz Ağa'yı tanıyordu. Türk halk kahramanlarının bir numaralı aktörü olan Aziz Ağa o yörede adeta bütün halkın gözünde yiğitliğin ve mertliğin sembolü haline gelmiştir.
Kaynak: Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa
Erzincan yöresinin ünlü halk kahramanı. Mangal gibi yüreği olan bir kartal. Ülkesini parçalamak isteyenlere karşı savaşan bir silahşör. Yıllarca hep düşmanlarını titreterek yaşamış yiğit bir adam. Aziz Ağa 1852 yılında Erzincan'ın Kemah ilçesine bağlı Brastik köyünde dünyaya gelir. Babası Gülabi aşireti reisi Değirmenci Halil Ağa, annesi ise Gülabi aşiretinden Hanım Ağa'dır. Üçü erkek biri kız olan dört çocuklu bir ailenin en büyük çocuğudur. Aziz Ağa daha küçükken çok girişken hareketleriyle o çevrede herkesin dikkatini çeker. Hatta o çevredeki bazı insanlar Aziz Ağa'nın üzerinde azrail tüyü olduğuna inaniyordu. Yani çok cesur bir çocuktu. Aziz Ağa ileride büyüyüp çok atılgan bir delikanlı olunca da artık babası Halil Ağa'nın değirmeninde çalışmaya başlar. Eskiden değirmenci deyince akan sular dururdu. O zaman değirmeni olan bir zat kendisini dünyanın en zengin adamlarından birisi sayardı. Havasından forsundan geçilmezdi, hiç kimse yanında konuşamazdı. İşte o zamanlar bu değirmenin sahibi Brastik'in otoritesi Halil Ağa ve çocuklarıydı.
Halil Ağa'nın oğulları içinde Aziz Ağa çok cesurdu. Daha küçük yaşlarda ata binmeye ve silah kullanmaya başlamıştı. O çevrede herkes Aziz Ağa'yı görmüştü. İşte o zaman Brastik köyünde böyle yiğit bir adam yetişmişti. Aziz Ağa daha 17 yaşında genç bir delikanlıyken Erzincan'da ünlü bir Tüccarı bıçakla ağır yaraladığı için hapse düşer. Ondan sonra o yörede herkes Aziz Ağa'yı tanımaya başlar. Aziz Ağa hapise düştükten sonra orada Halil Ağalar Nam-ı diğer "Mirveyisler" ile Kerezoğulları arasında bir olay çıkar. Onların en namlı adamı olan Kerezoğlu Hüseyin orada çeşmeye giden Hanım Ağa'yı çok kötü bir şekilde döver. O zaman bu olay yüzünden iki kabile arasındaki gerginlik iyice artmış ve orada herkes heyecanla Aziz Ağa'nın hapisten çıkacağı günü bekliyordu. En sonunda Aziz Ağa kısa bir süre sonra hapisten çıkar. Aziz Ağa bu olayı duyunca çok üzülür. Günlerce hep onu düşünür. Aziz Ağa orada oturan babasına aynen şöyle der; "Baba sen o çakalı bana bırak. Ben bunun intikamını ondan çok kötü alacam." O zaman daha 18 yaşında olan Aziz Ağa, Kerezoğlu Hüseyin'i Brastik'in meydanında delik deşik ederek öldürür. İşte bu Aziz Ağa'nın ilk büyük olayıdır. Aziz Ağa bu olaydan sonra o yörede çok büyük nam yapar.
Aziz Ağa'nın annesi Hanım Ağa'yı gençliğinde hem Brastikli Halil Ağa hem de Palangalı İbiş Ağa istemiş. Hanım Ağa, Brastikli Halil Ağa'yla evlenmiş. Halil Ağa'dan üç oğlu ve bir kızı olmuş. Aradan yıllar geçtikten sonra bir gün Halil Ağa çok ağır hastalanır ve artık daha ölmek üzereyken Palangalı İbiş Ağa birkaç defa Brastik köyüne gider. O zaman Halil Ağa'nın içine bir şüphe düşer ve oğlu Aziz Ağa'yı çağırarak ona aynen şöyle der; "Bak oğlum ben artık ölmek üzereyim. Ben ölünce annen bizim köyde kiminle evlenirse evlensin hiç karışma, kimi alırsa alsın sakın dokunma ama Palangalı İbiş Ağa'yı alırsa her ikisini de vur yoksa hakkımı sana helal etmem." Halil Ağa ölünce Aziz Ağa'nın annesi Hanım Ağa bir müddet sonra gider Palangalı İbiş Ağa'yla evlenir. Aziz Ağa babasının vasiyeti üzerine bir gün akşam yanına köyden can arkadaşları Milis ve Süleyman'ı da alarak Palanga'ya gider. Bunlar İbiş Ağa'nın etrafı yüksek duvarlarla çevrili iki katlı evinin önüne gelirler ve orada birbirlerinin omuzlarına basarak o yüksek duvarı aşarlar. Sonra üçü birden kapıya dayanarak zorla içeri girerler. İbiş Ağa o esnada hemen tüfeğine sarılır ama Aziz Ağa hemen ondan daha önce davranarak ona tam yedi tane kurşun sıkar ve onu orada öldürür. Ondan sonra Aziz Ağa'nın annesi Hanım Ağa orada hemen kendisini Aziz Ağa'nın önüne atar ve ona "Aziz ne olur beni sütüme bağışla" der. Aziz Ağa önce annesine kıyamaz ancak arkadaşları ona babasının vasiyetini hatırlatınca en sonunda orada çeker annesini de vurur. O zaman bu olay için "Erzincan'da Bir Kuş Var" isimli bir türkü yazılmıştır. Bütün bu olaylardan sonra Aziz Ağa'ya idam cezası verirler. Ancak jandarma bir türlü Aziz Ağa'yı yakalayamaz. Ondan sonra Aziz Ağa'ya özel bir operasyon yaparlar. En sonunda Aziz Ağa'yı Kepir Yaylası'nda yakalayarak gözaltına alırlar. Oradan da Erzincan Jandarma Karakolu'na götürerek nezarete atarlar. Ancak Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa olayın tahkikatını Jandarma Komutanı'nın elinden alarak Aziz Ağa'yla irtibata geçer.
O zaman ülke çok zor bir durumdaydı. Doğunun sınırtaşı Erzurum'da "Pastırmacıyan" tehlikesi vardı. Erzurum'da halk arasında "Pastırmacı" lakabıyla tanınan Kaçatur Pastırmacıyan örgütlediği Ermeni militanlarıyla Erzurum'da terör estiriyordu. Her yerde katliamlar yaptırmaya başlamıştı. Hiçbir güç Kaçatur Pastırmacıyan'la baş edemiyordu. İşte böyle zor bir dönemde Türk Devleti'nin Aziz Ağa'ya ihtiyacı vardı. Ermenilerin tarihte bağımsızlık elde ederek kurmuş oldukları Ermeni Devletleri'nin yaşadığı bölgelerde Doğu Anadolu ve Kafkasya'da yeniden bir Ermeni Devleti kurma amacı doğrultusunda düzenledikleri faaliyetlerin en önemlisi 1872 yılında Kaçatur Pastırmacıyan liderliğinde Erzurum'da gerçekleşir. O zaman Anadolu'da yaşayan Ermeniler en çok Erzurum bölgesinde faaliyet göstermekteydiler. Erzurumlu en ünlü ailenin reisi olan Kaçatur Pastırmacıyan Ticaret alanındaki yetenekli girişimleriyle Erzurum'da çok büyük toprak sahibi ve şehrin en öne çıkan zengin şahsiyetlerinden birisi olur. Ondan sonra "Osmanlı Sultanı'nın Koruması" sıfatıyla (Efendi) ünvanını alarak Osmanlı Devleti'nde adeta bir hükümdar gibi her yere hükmetmeye başlar. Osmanlı'da herkes ona "Kaçatur Efendi" der. Erzurum'da Köprüler, kiliseler, hanlar, hamamlar inşa ettirir, fakir ve tutuklulara yardım eder. Osmanlı Devleti'nde çok söz sahibi olan Kaçatur Pastırmacıyan iyice güçlendikten sonra Rusya'nın desteğini de alarak Erzurum'da Ermeni çeteleri kurar ve orada masum Türk halkını katlettirmeye başlar. Erzurum'daki Ermeni kiliselerinin depolarına silah ve bombalar yerleştirerek oraları tam bir cephaneliğe çevirir. Ermenilerin ayinlerinde yaptığı konuşmalarda sürekli "Ermeni kilisesi, Ermeni milletinin kilise tarafından can verilen ruhunun yeniden dünyaya gelmek için yaşadığı vücuttur." diyerek oradaki Ermenileri bu ayaklanmaya katılmaya çağırır. Onlara en büyük hayallerinin Doğu Anadolu'da büyük bir Ermeni Devleti kurmak olduklarını söyler. Gez köyündeki Surp Minas kilisesini teftiş etmek isteyen Erzurum Valisi Mustafa Sıtkı Paşa'ya kilisenin kapısında bir tokat atarak onu hemen oradan kovar. Şehirde hep silahlı korumalarıyla dolaşır. Orada devamlı katliamlar yaptırır. En sonunda koskoca Osmanlı Devleti bu adamla baş edemez. Artık mutlaka birisinin gidip Erzurum'da Pastırmacıyan'ı vurması gerekiyordu. Erzurum Valisi Mustafa Sıtkı Paşa taa Erzurum'da Aziz Ağa'nın namını duymuştu. Ona göre bu işi ancak Aziz Ağa yapabilirdi. Mustafa Sıtkı Paşa, Aziz Ağa'ya gidip orada Pastırmacıyan'ı vurduğu takdirde tüm suçlarının af edileceğini söylüyordu. Bu paşanın, Aziz Ağa'ya teklif ettiği görev şuydu; "Yaklaşık iki yıldır Erzurum'da işgal hareketini başlatıp katliamlar yaptıran ve orada tam on tane özel silahlı korumalarıyla dolaşan Kaçatur Pastırmacıyan'ı vurmaktı." Aziz Ağa o kadar tehlikeli olduğu halde hemen bu görevi kabul ediyordu. İşte ülkesi için Eylül 1872 tarihinde daha 20 yaşında genç bir delikanlıyken o can yoldaşım dediği kıratına binerek tek başına Erzurum'a gidip orada tam on tane korumasının içinde Kaçatur Pastırmacıyan'ı tek kurşunla öldürür ve o ateş çemberinde Yüce Tanrı'nın bir mucizesiyle kıratının sayesinde kurtulur. O zaman Osmanlı'daki bütün gazeteler Aziz Ağa'nın yaptığı bu kahramanlığı manşetten veriyordu. Ülkede herkes Aziz Ağa'yı konuşuyordu.
Aziz Ağa Erzurum'da tek başına bir destan yazmıştı. Orada Büyük Ermenistan rüyasına son vermişti. Yıllar sonra Erzurumlu Hasip Efendi bu olayı şöyle anlatacaktı; "Kaçatur Pastırmacıyan yaklaşık iki yıldır Erzurum'da hep terör estiriyordu. Orada devamlı katliamlar yaptırmaya başlamıştı. Her gün köylerde cenazeler kaldırılıyordu. İnsanlar hep korku içinde yaşıyordu. O zaman bir akşam üstü Pastırmacıyan'ın emrindeki Ermeni çeteleri her tarafı yakıp yıkmaya ve önlerine çıkan bütün masum insanları katletmeye başlamışlardı. Herkes onların önünden kaçmaya çalışıyordu. Türkler korkudan hep şehir dışına çıkmışlardı. Bir gün akşama doğru Pastırmacıyan'ın konağının bulunduğu Erzurum Pazarı'nda bir kıratlı hızla kaçıyordu. Arkasından Ermeni kuvvetleri yaylım ateşi açıyorlardı. Uzaktan bakınca sanki kıratın üzerinde hiç kimse yokmuş gibi görünüyordu. O kıratlı oradan tam uzaklaştıktan sonra birden kendisini doğrultarak tekrar kıratına bindi ve hemen yoluna devam ederek gözden kayboldu. Ondan sonra Pastırmacıyan'ın öldürüldüğünü duyduk. Ertesi gün Valimiz Mustafa Sıtkı Paşa o kıratlının Brastikli Aziz Ağa olduğunu açıkladı. Bu olaydan sonra Pastırmacıyan'ın emrindeki bütün Ermeni çetelerinin hepsi dağılmış ve Erzurum kurtulmuştu. Herkes tekrar şehre geri dönmüştü. Orada civara hakim bir tepede bulunduğum için bütün bu olayların görgü şahidi olmuştum." Bu olaydan bir süre sonra Pastırmacıyan'ın adamları Aziz Ağa'yı vurmaları için Karadenizli bir tetikçi tutarlar. O tetikçi iyice hazırlandıktan sonra hemen atıyla Erzincan'a gider ve orada bir Han'a yerleşir. Ondan sonra o gece orada kalıp Aziz Ağa'nın yerini öğrenir. Sabah olunca da hemen atıyla Brastik köyünün tam karşısındaki Kızılyazı denen yere gider ve orada tesadüfen Aziz Ağa'yla karşılaşır. Orada Aziz Ağa'ya "Ya hemşerim sen Aziz Ağa'yı tanır mısın" diye sorar. Aziz Ağa da, ona "Evet tanırım o aradığın Aziz Ağa benim" der demez, o tetikçi hemen Aziz Ağa'ya bir el ateş eder ama Aziz Ağa o anda hemen atının altına süzülüp o tetikçiye bir el ateş ederek onu da orada tek kurşunla öldürür. Aziz Ağa o tetikçiyi vurduktan sonra yıllarca hep değirmenle ilgilenir. Ama çok sinirli bir adam olduğu için yine de bazı olaylara karışmak zorunda kalır. Bir gün Brastik köyünün yakınındaki Maksutuşağı köyüne bağlı Kajeri mezrasında oturan bir kişi orada Gülabilerden bir kişiyle kavga edince Aziz Ağa hemen onları o mezradan kovar. Ondan sonra onlar gidip Erzincan ilinin Refahiye ilçesine bağlı Gölcük köyüne yerleşirler. Gölcük köyünde oturan o aileye orada "Aziz Ağa'nın Sürgünleri" derler. Yine bir gün Gözeler köyündeki Canbey aşiretinden bir kişi Erzincan'ın Kürt köyünde Gülabilerden bir kişiyi dövünce Aziz Ağa bu olayı duyar duymaz hemen kıratıyla Gözeler köyüne gider ve orada o kişiyi yakalar. Oradaki adamlar Aziz Ağa'ya; "Ne olur bizi af et" diye yalvarırlar. Aziz Ağa iyice sinirlendikten sonra onları aynen şöyle uyarır; "Bakın sizi ancak bir şartla af ederim. Bundan sonra Gülabilerin köpeğine bile taş atmiyacaksınız." Aziz Ağa 1882 yılında o yörede büyük bir olaya karışır. Eskiden o yörenin adamları hep odun satarak para kazanırlardı. Yazın odunları keser kışın götürüp şehirde satarlardı. Bir gün odun satmak Erzincan'a giden Brastikli bir kişi orada Perçençli üç kişiyle tartışır. Orada odun satan Perçençli kişiler tartıştıkları o Brastikli kişiyi çok kötü bir şekilde döverek hastanelik ederler. Aziz Ağa bu olayı duyunca çok sinirlenir. Günlerce hep onunla ilgilenir. Aziz Ağa o kişinin babasına; "Ben bunun bedelini onlara çok ağır ödetecem." diyerek orada adeta intikam yemini eder. Ondan sonra da hemen harekete geçer. Aziz Ağa bu olaydan sonra bir gün kıratıyla Perçenç köyüne doğru yola çıkar ve o üç kişiyi hemen köyün girişinde görür. Bunlar orada Aziz Ağa'yı görür görmez; "Hey Aziz Ağa geliyor hemen kaçalım" diye telaşa kapılırlar. Ondan sonra da hemen orayı terk ederek o taraftaki derin bir vadiye doğru kaçarlar. Aziz Ağa hemen onların peşinden giderek onları o derin vadiye kadar izler. Onlar biraz ilerledikten sonra hemen orada birikmiş olan meşe yapraklarının altına saklanırlar. Orada onları gören Aziz Ağa hemen çok büyük bir intikam hırsıyla oraya giderek o meşe yapraklarını yakar. Bu üç kişi orada yanarak çok feci şekilde can verirler.
1883 yılında o çevrede büyük bir soygun olur. Dereşoran köyünün Şoran mezrasında oturan ve "Haymatlos" yani (Vatansız) olarak bilinen Conolardan iki hırsız o çevredeki Kemah yolunda atlı bir postacıyı soyarlar. Ancak ondan sonra jandarma bir türlü onları yakalayamaz. En sonunda Erzincan Mutasarrıfı Hüseyin Paşa o iki soyguncuyu yakalatmak için Brastik köyüne giderek orada Aziz Ağa'dan yardım ister. Aziz Ağa bir akşam üstü kıratına binerek Dereşoran köyünün Şoran mezrasına gider ve oradaki Conolara o soyguncuların yerini sorar. Ancak onlar Aziz Ağa'nın kendilerini yakalamak için oraya geldiğini anlayınca hemen evlerini terk ederek o taraftaki daha önceden uzun süre saklandıkları mağaraya doğru kaçarlar. Conolar, Aziz Ağa'nın korkusundan akrabaları olan o soygunculara yardım edemezler. Aziz Ağa uzunca bir takipten sonra onları o saklandıkları mağarada yakalar. Ondan sonra onları zincirle bağlayarak götürüp Jandarma Komutanı'na teslim eder. Dereşoran köyünün Şoran mezrasını mesken tutan ve orada Devoğulları lakabıyla tanınan Çingenelerin Cono aşiretine mensup bu iki azılı soyguncu daha sonra Erzincan Mutasarrıfı Hüseyin Paşa'nın özel emriyle Sivas'taki bir bakır madenine götürülerek orada idam edilirler. Aziz Ağa çok sert bir adamdı. Hayatta hata affetmezdi. Aziz Ağa bir gün tarlada çalışırken orada tartıştığı kaynatası Kerezoğlu'nu tam yedi kurşunla öldürür. O akşam eve gidince eşi önünden kalkmaz. Aziz Ağa orada eline geçirdiği baltayla eşini de çok feci şekilde öldürür. Ondan sonra oradaki bütün Kerezoğulları'nı köyden kovar. Onların yerine de Tavginer köyünden Kıriçleri getirip yerleştirir. Aziz Ağa o kadar tehlikeli işleri atlattıktan sonra Balaban aşiretinden bir kızla evlenir ama yine de başı hiç beladan kurtulmaz. 1885 yılında Trabzonlu bir kişi çok sevdiği bir kızı kaçırıp Erzincan'a götürür. Ancak orada hiç kimse onlara yardım edemez. En sonunda yakalanacaklarını anlayınca gidip Brastik köyünde Aziz Ağa'ya sığınırlar. Olayı duyan Erzincan Jandarma Bölük Komutanı Yüzbaşı hemen onları yakalamak için Brastik köyüne gider. Ancak, Aziz Ağa orada her şeyi göze alarak onları Yüzbaşıya teslim etmez. Yüzbaşı, Aziz Ağa'ya; "O iki kişiyi hemen bize teslim et" deyince Aziz Ağa, ona şöyle bir cevap verir; "Burada benden üstün bir kişi var ona bir sorim bakim ne diyor." Aziz Ağa silahının lamlusunu kendi ağzına çevirir ve kendi kendine şöyle der; "Öl, öldür, teslim etme." Sonra tekrar Yüzbaşıya döner ve ona aynen şöyle der; "Onlar gelip bana sığınmışlar. Artık hiçbir güç onları benim elimden alamaz." Sonra Yüzbaşı, Aziz Ağa'ya şöyle der; "Tamam Aziz Ağa madem ki sen kabul etmiyorsun biz de bu işin üstüne daha fazla düşmüyoruz" diyerek o iki kişiyi alamadan oradan ayrılır. Ondan sonra Aziz Ağa o iki kişiye çok yardım eder. Önce onları bir eve yerleştirir ve ardından da köyün alt tarafında kendilerine bir tarla verir. Orada onların tarlasına "Lazın Tarlası" derler. Onlar Brastik'te iki yıl kaldıktan sonra tekrar Trabzon'a geri dönerler.
Aziz Ağa o yörede çok güçlenmişti. Tam yedi köye hükmediyordu. Garni köyünde çok büyük arazilerin sahibi olmuştu. Bazen kendisi de orada kalıyordu. Aziz Ağa'nın o yörede tam yedi köye hükmetmesi Kemahlı Sağıroğulları'nı çok tedirgin eder. O yörenin en zengin aşireti olan Sağıroğulları, Aziz Ağa'yı çekemezler. Aziz Ağa'ya diş geçiremeyince de 1887 yılında Dereşoranlı Kör Ahmetler'den yedi kişiyle anlaşıp ona çok kahpece bir plan yaparlar. Bunlar en sonunda Aziz Ağa'nın yanındaki hizmetçisi Cono Mustafa'yla da anlaşarak o çok kahpece planladıkları suikastı bir yaz akşamı gerçekleştirirler. Aziz Ağa hep gözleri açık yatarmış. İşte bunlar da tam o zaman vurmayı kararlaştırırlar. Aziz Ağa yatınca hizmetçisi Mustafa, Aziz Ağa'nın duvara astığı tüfeğini ve kılıcını alıp bunların hepsini birden içeri alır. Bu yedi kişi hepsi birden Aziz Ağa'ya tam yedi el ateş ederek hemen dışarı kaçarlar. Aziz Ağa aldığı yedi kurşun darbesiyle birden fırlar ve hemen elini bir tüfeğine atar ki tüfeği yok, sonra kılıcına bakar ki kılıcı da yok. En sonunda yastığının altına sakladığı silahını alıp hizmetçisi Mustafa'ya döner ona; "Ulan Mısto ne oldu" diyerek bir el ateş eder ve onu orada çok ağır bir şekilde yaralar. Ondan sonra da hemen o yedi kişinin arkasından gitmek için dışarı fırlar ancak daha fazla ileriye gidemeden orada merdivenlerin üzerine yığılarak çok yiğitçe can verir. Aziz Ağa'yı vuran bu yedi kişi o akşam hemen Dersim'e kaçarlar. Ancak orada hiçbir aşiret reisi bunları kabul etmez. Aziz Ağa'nın namını bilen Dersim halkı bunları dışlar. Orada gittikleri her yerde kovulan bu yedi kişi kışın çaresiz kalınca oradan Elazığ'a gitmek zorunda kalırlar. Fakat daha oraya varamadan Munzur Dağları'nda büyük bir çığ gelince bu yedi kişiden dördü orada çığın altında kalarak çok feci şekilde can verirler. Diğer üç kişi de Elazığ'a giderek orada izlerini kaybettirirler. Aziz Ağa öldürüldüğü zaman onun çok samimi bir dostu olan Milis, Aziz Ağa'nın ölümüyle ilgili olarak şöyle diyordu; "Aziz Ağa'nın en büyük hatası Dereşoranlı Conolardan iki soyguncuyu yakalayıp jandarmaya teslim ettikten sonra onların akrabası olan Cono Mustafa'yı yanında çalıştırmaya devam ettirmesidir. Bu büyük hatası da Aziz Ağa'nın hayatına mal olmuştur." Aziz Ağa'nın diğer bir samimi dostu olan Süleyman da yıllar sonra bir anısını şöyle anlatacaktı; "1887 yılının yaz ayında ben ve arkadaşım Milis köyden yaylaya gitmek üzere yola çıktık. Ben kendi atıma bindim, Milis ise Aziz Ağa'nın kıratına bindi. Oradaki mezarlığa doğru yaklaşınca Aziz Ağa'nın kıratı birden Milis'i üzerinden attı. Bizler bu ne yapıyor derken baktık hemen Aziz Ağa'nın kabrine gitti ve orada çöktü başını mezar taşlarının üstüne koydu, gözlerinden yaşlar geldi. İnanır mısınız bu olay hala gözümün önünden gitmiyor. Anlatırken böyle tüylerim diken diken oluyor. Aziz Ağa vefat edeli iki ay olmuştu. Ben ve Milis buna çok şaşırmıştık. Hayatımda ilk defa bir kıratın üzerindeki kişiyi atıp ölen eski sahibi için gözyaşı döktüğüne burada şahit oldum. Bu olay bizleri çok duygulandırmıştı."
İşte Aziz Ağa bu coğrafyanın çocuğuydu. Aziz Ağa'nın adı hala o coğrafyada yankılanmaya devam ediyor. 1887 yılında daha 35 yaşındayken çok kahpece bir suikastle hayatını kaybeden Aziz Ağa o yörede hep saygı ile anılır. O yöredeki insanlar hala her yaz gidip Aziz Ağa'nın Brastik'teki kabrini ziyaret ederler. Aziz Ağa orta boyluydu. Aynı kartal gibi gözleri vardı. Çok sert bakışlıydı. Aziz Ağa'nın ilk eşinden bir oğlu ve bir kızı olur. Oğlu babasının ölümünden sonra küçük yaşta ölür. Kızı Elif ise Erzincan'ın Kadağan köyüne gelin gider. Aziz Ağa'nın torunu Sırma da Brastik'te Aziz Ağa'nın yeğeni olan Halil Ağa ile evlenir. 1934 yılında soyadı yasası çıkınca Aziz Ağa'nın kabilesi Halil Ağalar "Sevindik" soyadını alırlar. Aziz Ağa'nın çok fedakar olan kız kardeşi Hanım, Aziz Ağa'nın kanlı gömleğini ölene kadar evinde saklar. Onun hatırasına sahip çıkar. Aziz Ağa öldürüldükten bir müddet sonra Sağıroğulları, Halil Ağa'nın tarihi değirmenini yakarlar. Ancak ondan sonra Aziz Ağa'nın akrabaları tekrar değirmeni yaptırırlar. Aziz Ağa çok sinirli bir adamdı. Hayatta haksızlığa tahammül etmezdi. O zaman herkes Aziz Ağa'dan çekiniyordu. Aziz Ağa o yöredeki Kemah Bey'i Sağıroğlu'nu bile tam etkisi altına almıştı. O yörenin en zengin adamı olan Kemah Bey'i Sağıroğlu bir gün Aziz Ağa'ya; "Senden çok güzel bir eşkiya olur." diye takılır. Bunun üzerine Aziz Ağa da o Kemah Bey'i Sağıroğlu'na; "Senden de çok güzel bir beygir olur." diye cevap vererek onu orada çok kötü bir şekilde bozar. Aziz Ağa o yörede aynı bir hükümdar gibiydi. Yıllarca hep düşmanlarını titreterek yaşamıştı. O yörede herkes Aziz Ağa'yı tanıyordu. Türk halk kahramanlarının bir numaralı aktörü olan Aziz Ağa o yörede adeta bütün halkın gözünde yiğitliğin ve mertliğin sembolü haline gelmiştir.
Kaynak: Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa
Moderatör tarafında düzenlendi:
